Omgaan met prestatiedruk

Prestatiedruk is een van de boosdoeners bij het ontstaan van een burn-out. Vooral bij jongeren een groeiend probleem, maar in een prestatiegerichte maatschappij heeft iedereen hier in zekere mate last van. Prestatiedruk wordt dan ook regelmatig besproken binnen onze behandelkamers. Hoe voorkom je dat deze vorm van druk de aanstichter wordt van psychische klachten?

Lange tijd zijn de problemen, horende bij prestatiedruk, als een persoonlijk probleem beschouwd. Maar wanneer klachten als stress, angst en burn-out onderweg zijn om beroepsziekte nummer één te worden, dan klopt die aanname natuurlijk niet. Prestatiedruk is niet alleen gekoppeld aan persoonlijkheidskenmerken of karaktertrekken, juist de manier waarop onze samenleving is georganiseerd speelt een cruciale rol bij het ontstaan van prestatiedruk en de mentale klachten die hiermee gepaard gaan. We noemen onze samenleving  immers niet voor niets een ‘prestatiemaatschappij’.

Wat we in die’prestatiemaatschappij’ doen? Eindeloos jagen naar de vormgeving van het perfecte leven, als gevolg van ons verlangen naar zelfontplooiing.  Precies die jacht naar het perfecte bestaan en de last van de competitie die daarmee gepaard gaat, zijn uitputtend. Met stress, burn-outs en zelfs angststoornissen of depressies als gevolg. Het verborgen uitgangspunt is bij de creatie van het perfecte leven het idee van maakbaarheid. De kern daarvan is dat alle ellende en tegenslagen van het leven worden uitgebannen en controle over het leven is te realiseren: je hebt je eigen lot in handen, slagen of falen is geheel aan jezelf. Succes en geluk wordt geëtaleerd als maakbaar.

Als je te lang gebukt gaat onder prestatiedruk is begeleiding door een coach of psycholoog voor nu misschien de beste oplossing, maar voor een collectieve oplossing dienen er maatschappelijke veranderingen te worden doorgevoerd. Meer aandacht voor realiteit, tegenslagen die bij het leven horen, dat vooruitgang is niet altijd een lineaire weg is, maar ook aanpassingen op het gebied van sensatiemedia en sociale media zouden bijdragen aan de afname van prestatiedruk. Totdat deze aanpassingen realiteit zijn, kun je ook jezelf beter beschermen tegen voor psychische klachten als gevolg van prestatiedruk. Wij zetten vier tips voor je op een rij.

1. Wees mild voor jezelf

Vijftig keer 2% is ook 100%! Stel realistische doelen en werk in kleine stapjes daarnaartoe. Op deze manier kan je veel rustiger naar je doel toewerken en komen tegenslagen ook minder hard aan.

2. Denk om jouw ademhaling

Als je druk ervaart dan heeft dat direct weerslag op jouw ademhaling. Het lichaam komt in een ‘vecht of vlucht’ staat en daarmee gaat jouw hartslag omhoog en je ademhaling sneller. Door stil te staan bij een rustige ademhaling, waarbij de buik uitzet bij inademen en inkrimpt bij uitademen, behoud je langer voldoende zuurstof in de hersenen om gefocust te blijven én een zekere mate van ontspanning vast te houden.

3. Zorg voor lichaam en geest

Een gezonde leefstijl is essentieel om goed met kunnen gaan met prestatiedruk. Drinken, slecht slapen en fastfood zijn echte no go’s. Ga regelmatig naar buiten, eet voldoende groente en fruit. En vergeet niet een voorraad noten in huis te halen, die houden het brein soepel en scherp.

4. Schrijf van je af en praat erover

Niets is zo helpend als even de stressfactoren of obstakels van je af schrijven, dan staat het op papier en kan er weer ruimte vrijkomen in je hoofd. Maar schrijf ook op wat wél goed gaat. Focus bij het schrijven vooral op het positieve, dat helpt je namelijk nog beter om een beetje stress los te laten en vooruit te kijken. Praat over de druk die je ervaart met een vriendin, collega of klasgenoot. Grote kans dat je niet alleen staat, wellicht dat jouw gesprekspartner je zelfs ergens mee kan helpen.