- Lees
4m
13/07/2022
Mentale gevolgen van pesten op de werkvloer
Aan tafel bij de vertrouwenspersoon
‘Steeds als er koffie werd gehaald, “vergaten” ze mij. Bij een borrel werd ik “per ongeluk” niet uitgenodigd en tijdens een vergadering werd mijn inbreng volledig genegeerd.’ Angela* trok aan de bel bij de vertrouwenspersoon, omdat zij te maken kreeg met pesten op de werkvloer.
Pesten kan grote gevolgen hebben voor het slachtoffer. Uit een enquête van het CBS en het ministerie van Justitie en Veiligheid blijkt dat meer dan de helft van de slachtoffers er mentale of psychische problemen aan over heeft gehouden. Bram Zuidland, extern vertrouwenspersoon, ontvangt regelmatig meldingen van pesten op de werkvloer. Uit eerder onderzoek blijkt dat bij bijna 1 op de 10 slachtoffers het pestgedrag ontstaat door collega’s of zelfs leidinggevenden.
“Onderhuids pestgedrag is vaak een voedingsbodem voor structureel pesten.”
Een “onschuldig” grapje
‘Het begint al bij het niet meer groeten als iemand binnenkomt’, vertelt Bram. ‘Onderhuids pestgedrag noemen we dat’. Onderhuids pesten is pestgedrag wat niet direct opvalt. Het kan al snel worden aangewezen als “een onschuldig grapje” of toeval. Toch is dit vaak de voedingsbodem voor pesten. Zodra de gedragingen structurele vormen aannemen, spreken we van pesten. Betekent dit dat pesten altijd bewust gebeurt? ‘Niet altijd’, aldus Bram. Daders van pesten zijn zich vaak niet bewust van de impact van hun gedrag op het slachtoffer. “Zo was het niet bedoeld”, is dan ook een reactie die vaak wordt gegeven wanneer iemand geconfronteerd wordt met zijn of haar pestgedrag.
Wat is pesten?
Om bij het begin te beginnen, wanneer spreken we van pesten? Bram: ‘Pesten is gedrag dat als onplezierig wordt ervaren. Het tast de integriteit aan en heeft mentale problemen als gevolg, zoals onzekerheid, angsten en kan uiteindelijk zelfs leiden tot depressie.’ Wanneer iemand voor een langere periode op een dusdanig manier wordt behandeld dat hij of zij eronder lijdt, is dit pestgedrag. Dat kan beginnen met negeren en flauwe opmerkingen, maar uiteindelijk leiden tot geweld, uitsluiting en afpersing. Pesten kan zowel online als offline plaatsvinden. Ook wanneer pesten in de jeugd heeft plaatsgevonden, kan dit later nog psychische problemen veroorzaken.
Oorzaken van pesten
Vaak ontstaat pesten door afgunst, jaloezie of eigen onzekerheid. ‘De leidinggevende die bang is ondergesneeuwd te worden door de intelligentie van een collega’. Ook groepsdruk speelt een grote rol bij pesten. ‘Ik spreek vaak met daders die mee gaan doen met pesten uit angst om zelf gepest te worden.’ Soms is een dader zelf vroeger gepest en gaat op een later moment zelf pesten als zelfbescherming. Ook problemen in de thuissituatie kunnen een aanleiding zijn voor pesten.
“Een onverwerkt pestverleden kan zelfs leiden tot een depressie. Ervaar je problemen? Zoek direct professionele hulp.”
Gevolgen van pesten
Pesten heeft niet alleen direct gevolgen voor de mentale gezondheid, ook op lange termijn kan het veel invloed hebben. ‘Zie het als een muziekplaat’, legt Bram uit. ‘In de jeugd is daar een kras opgekomen en hoe meer die plaat wordt afgespeeld, hoe duidelijker de kras naar boven komt. Helemaal weghalen kun je de kras niet, maar je kunt wel leren om ermee om te gaan’. Nog jaren later kunnen situaties die herinneren aan het pesten, zorgen voor mentale reacties. Bijvoorbeeld bevriezen, terugtrekken of negatieve gedachten bij geluiden, geuren of beelden die triggeren. Het niet verwerken van een pestverleden kan traumatische gevolgen hebben.
Wat kun je doen tegen pesten?
Heb je last van pestgedrag uit het verleden? Zoek professionele hulp, adviseert Bram. ‘De psychologen bij SpecialistenNet zien vaak pestgedrag uit het verleden als oorzaak voor mentale problemen in het heden. Zij zijn gespecialiseerd om dit te verwerken, bijvoorbeeld met behulp van traumatherapie of EMDR.’
Heb je nu last van pestgedrag, bijvoorbeeld op het werk? Trek dan zo vroeg mogelijk aan de bel. Hoe langer je wacht, hoe meer het kan escaleren, is de ervaring van Bram. Een vertrouwenspersoon helpt je op weg om op een goede manier de route te bepalen, bijvoorbeeld het gesprek aangaan met de pester of een leidinggevende op de hoogte stellen. ‘Een eerste gesprek kan vaak al een opluchting zijn. Samen onderzoeken we de juiste manier van verwerken. Ik kan het probleem niet oplossen. Ik sta naast de melder en ondersteun waar het kan.’
*om privacyredenen is een fictieve naam gebruikt.
Word jij gepest, pest jij zelf of ervaar je mentale problemen vanwege pesten uit het verleden? Onze specialisten staan voor je klaar.
