Is er een relatie tussen controleverlies en psychische problemen?

Onze eigen psycholoog, Louise Poot, heeft onderzoek gedaan naar de relatie tussen het menselijke gevoel van controleverlies en psychische aandoeningen. De aanleiding voor het uitvoeren van dit onderzoek was dat zij vaker hoorde van cliënten dat zij het gevoel hadden geen controle meer te hebben op allerlei aspecten van hun leven. Of ze waren bang om die controle te verliezen. Wat is precies de rol van controle bij psychische problemen?

Het uitgebreide onderzoek is ingewikkeld en staat bomvol vaktermen en theorieën, maar mocht je een wetenschappelijke samenvatting van de thesis willen lezen dan kan dat hier. Het onderzoek levert veel mooie nieuwe inzichten op. Inzichten waar nog veel meer onderzoek naar gedaan kan worden.

Een van die inzichten is dat het verliezen van controle wel degelijk een grote rol speelt bij psychische problemen en niet gekoppeld is aan één bepaalde psychische diagnose, maar dat het als zogenaamd transdiagnostisch aspect gezien kan worden. Als controleverlies wordt meegenomen als belangrijke factor voor het ontstaan, verergeren en verbeteren van psychische klachten dan kunnen meer mensen baat hebben bij een behandeling.

Ga maar na! Als jij bepaalde doelen nastreeft dan doe jij alles wat binnen jouw macht ligt om die doelen te bereiken. Maar wat nu als jij nergens meer controle over hebt? Alle macht en controle over de uitkomst van wat je denkt, voelt en doet wordt van je weggenomen. Je kan je vast indenken dat dat een hulpeloos gevoel geeft en zelfs kan leiden tot somberheid, angst, depressie, paniek, eetstoornissen en meer. Wij mensen zijn namelijk zo gemaakt dat we altijd het gevoel van controle willen terugkrijgen. Lukt dat ergens niet, dan proberen we dat op een andere manier of kiezen we een ander doel.

De resultaten van het onderzoek van Louise geven aan dat controleverlies kan worden gezien als het resultaat van een (onbewust) conflict tussen persoonlijke doelen dat psychisch leed veroorzaakt. Wanneer het conflict of deze error blijft duren en chronisch wordt, kan het leed zich ontwikkelen tot psychopathologie. Onder psychopathologie verstaan we langdurige psychische stoornissen of ziekte.

Het is dus belangrijk om jezelf af te vragen hoe jij naar de wereld kijkt. Deze perceptie speelt namelijk een cruciale rol. Daar pas je immers jouw doelen en gedrag op aan. Om psychische problemen beter te begrijpen of te voorkomen zou het al helpend kunnen zijn om jouw percepties eens kritisch onder de loep te nemen. En daaropvolgend even stilstaan bij de gedachtes, gevoelens en het gedrag dat daarbij komt kijken.

Heb je daar hulp bij nodig? Wij helpen je graag.