Lewin’s leiderschapsstijlen: welke kies ik voor mijn team?

Een goede leiderschapsstijl vormt het fundament van een mentaal gezonde organisatiecultuur. Maar welke kwaliteiten maken een sterke leider? We praten je bij in dit blog.

In dit artikel lees je over:

• Wat is een leiderschapsstijl?

• Wat draagt een leiderschapsstijl bij?

• Lewin’s leiderschapsstijlen

• Leiderschapsvaardigheden

• De beste leiderschapsstijl voor jou

Wat is een leiderschapsstijl?

Een leiderschapsstijl bepaalt de manier hoe mensen binnen een team aangestuurd worden. Een leiderschapsstijl is opgebouwd uit een dynamische set van vaardigheden, richtlijnen en gesprekstechnieken.

Een leiderschapsstijl bepaalt de mate waarin medewerkers verantwoordelijkheden, vrijheden en taken toegewezen krijgen.

Wat draagt een leiderschapsstijl bij?

Een leiderschapsstijl is een belangrijke maatstaf voor een inspirerende werkomgeving, maar ook voor het volledige potentieel en werkgeluk bij medewerkers. Goed leiderschap bevordert teamprestaties en stimuleert de groei van medewerkers op individueel niveau.

Uit onderzoek van Securex en KU Leuven dit jaar blijkt bijvoorbeeld dat de stijl van leidinggeven voor 32% het mentaal welzijn van de medewerkers bepaalt, voor 24% de prestaties en voor 32% het burn-out risico. Slechts 1% van wie een leidinggevende heeft met een ondersteunende leiderschapsstijl loopt gevaar op een burn-out, tegenover 54% bij een ‘toxische’ leidinggevende.

Lewin’s leiderschapsstijlen

Kurt Lewin (1890 – 1947) was een Duits-Amerikaanse psycholoog met een groot aantal wetenschappelijke publicaties onder zijn naam. Hij wordt gezien als grondlegger op het gebied van sociale, organisatie- en toegepaste psychologie, onder meer door  zijn onderzoek naar leiderschap waarmee hij zich afzette tegen de heersende overtuiging dat leiders aangeboren gemeenschappelijke kenmerken delen. In 1939 identificeerde hij drie managementstijlen in het bedrijfsleven. Elke daarvan kent zijn eigen krachten en uitdagingen, die we hieronder toelichten.

Directief leiderschap – Autoritair

In een directieve leiderschapsstijl, ook wel een autoritaire leiderschapsstijl genoemd, neemt de leider de leiding bij het nemen van beslissingen en geeft duidelijke instructies aan het team, waardoor een gestructureerde en efficiënte werkomgeving ontstaat.

Kracht: Directief leiderschap helpt om duidelijke verwachtingen te scheppen waardoor medewerkers weten waar ze aan toe zijn. Doordat taken en verantwoordelijkheden helder zijn, neemt de productiviteit van het team toe.

Valkuil: Een uitdaging kan zijn dat medewerkers geen vrijheid voelen om buiten de gebaande paden te wandelen en daardoor een hoge druk ervaren om aan de verwachtingen van de leidinggevende te voldoen. Dit kan ook wijzen op micromanagement.

Samenwerkend leiderschap – Democratisch

Samenwerkend leiderschap, ook wel democratisch genoemd, bevordert de betrokkenheid van teamleden door hen actief deel te laten nemen aan het besluitvormingsproces, waarbij diverse perspectieven worden gewaardeerd.

Kracht: Het gevoel van invloed en het kunnen bijdragen en gehoord worden bij samenwerkend leiderschap, leidt tot betrokkenheid en motivatie. Daarnaast draagt samenwerking direct bij aan de verbondenheid tussen collega’s. Deze stijl van leidinggeven kan daarmee het werkgeluk onder medewerkers bevorderen.

Valkuil: Omdat deze stijl van leidinggeven gericht is op collectieve besluitvorming, kan het langer duren om tot een overeenstemming te komen, wat processen kan vertragen. Wanneer verschillende collega’s het niet met elkaar eens worden, ontstaat bovendien een grotere kans op conflicten.

Vrijlatend leiderschap – Laissez-faire

Bij vrijlatend leiderschap, ook wel laissez-faire genoemd, geeft de leider veel vrijheid aan het team, waardoor teamleden zelfstandig beslissingen kunnen nemen en hun werk op hun eigen manier kunnen organiseren.

Kracht: Medewerkers ervaren met deze leiderschapsstijl toegenomen autonomie, een essentieel ingrediënt voor betekenisvol werk. Die individuele vrijheid en eigen verantwoordelijkheid leidt volgens een onderzoek van het het Journal of Applied Psychology tot meer voldoening en zelfvertrouwen. Ook kan dit het begin zijn van beter talentmanagement.

Valkuil: Als de stijl van leidinggeven te vrijlatend is, kan er een gebrek aan duidelijke richting ontstaan. Medewerkers kunnen zich in dat geval verloren voelen. Dit kan zich voordoen als aangeleerde hulpeloosheid, waarbij medewerkers zich passief opstellen.

Leiderschapsvaardigheden

Leiderschapsvaardigheden zijn specifieke competenties die maken dat jij een goede leider bent. Het zijn eigenschappen die je misschien al bezit, maar die ook getraind kunnen worden.

Empathie

Een goede leider toont inlevingsvermogen. Hij luistert naar de medewerker, uit oprechte interesse en begrip naar de leef- en werksituatie van de medewerker. Een andere leiderschapsstijl waarbij empathie leidend is, is empathisch leiderschap.

Besluitvorming

Als leider draag je verantwoordelijkheid om knopen door te hakken. In de strategische rol moet je geregeld besluiten nemen. Twijfelen mag, maar actie ondernemen is belangrijker. Dankzij besluitvorming ontstaat er geen vertraging in projecten en weten medewerkers waar ze aan toe zijn.

Communicatie, conflicthantering

Communicatie als leider lijkt wellicht een open deur. Toch is het niet altijd een vanzelfsprekendheid. Zo grijpt een leider in bij conflicten op de werkvloer.

Innoverend

Een goede leider is niet bang om te experimenteren ten gunste van de organisatie en medewerkers. De dagelijkse praktijk in veel organisaties gaat vaak over reguliere werkzaamheden en minder over nieuwe ideeën. Goede leiders doorbreken oude patronen en bieden ruimte voor vernieuwing. Geen woorden, maar daden. Ze spelen daarmee een sleutelrol in de innovatie binnen een bedrijf.

Charisma 

Charisma is wat een leider onderscheidt van een manager. Traditioneel ligt de aandacht van leidinggevenden meer op de hard skills die direct invloed hebben op productiviteit en prestaties. Charismatische leiders daarentegen beschikken over het vermogen om medewerkers te inspireren tot hogere prestatieniveaus en hen te binden aan de missie van de organisatie. Ze vormen daarmee een fijn aanspreekpunt voor medewerkers.

Welke leiderschapsstijl kies ik?

Leidinggeven is een vak. Het is dan ook niet voor iedereen weggelegd. Een managementstijl hanteren en naleven is belangrijk om meerdere redenen:

1. Bijdragen aan innovatie
2. Groeien in motivatie en betrokkenheid
3. Bouwen aan een positieve organisatiecultuur

Het kiezen van een leiderschapsstijl hangt af van verschillende factoren, waaronder de situatie op de werkvloer, de behoeften en vaardigheden van medewerkers en de organisatiedoelen. Om de juiste leiderschapsstijl te kiezen, is het belangrijk om een goede afweging hiervan te maken. Soms kan een combinatie van verschillende leiderschapsstijlen ook effectief zijn, afhankelijk van de omstandigheden.

Zeker weten dat jouw leiderschap het team ten goede komt? Ga dan per situatie na wat de beste stijl is en neem hierbij de behoeften van iedere medewerker in acht. Lees voor tips hierbij onze blog over situationeel leiderschap.

Praat met ons

Twijfel je of een leidinggevende functie wel iets voor jou is? Of wil je jezelf ontwikkelen als leidinggevende? Onze specialisten kunnen begeleiding bieden bij carrièrevragen met loopbaancoaching. Daarnaast bieden we ook trainingen speciaal voor leidinggevenden. Neem contact met ons op.