Mentale gezondheid in een zakelijke wereld: in gesprek met Wouter de Jong

Gezondheid is steeds meer hot item bij bedrijven en organisaties. Niet alleen fysiek, ook de mentale gezondheid komt meer onder de aandacht. En dat is niet voor niets. Ongeveer eenderde van al het verzuim komt namelijk door psychische of mentale klachten. Per sector kan dit nog weleens verschillen. Hoe komt dat eigenlijk? We vroegen het expert op het gebied van mentale gezondheid, Wouter de Jong.

Wouter de Jong is bestsellerauteur van de Mindgym boekenreeks. Als veelgevraagd spreker, trainer en auteur op het gebied van mentale fitheid, inspireert hij mensen, teams en organisaties naar een werkomgeving waar medewerkers met meer plezier, autonomie en effectiviteit werken en leven.

Wouter, we zien vaak grote verschillen als het gaat om ziekteverzuim door psychische klachten per sector. Bijvoorbeeld het onderwijs t.o.v. de zakelijke wereld. Hoe komt dat volgens jou?

In verschillende sectoren vind je verschillende type mensen. Zo zijn de advocatuur en financiële wereld vakgebieden waar mentale kracht de boventoon voert. Professionals in deze gebieden laten zich meer leiden door kennis en intellect. Ambitie, perfectionisme, profileren en carrièregericht zijn, hebben veel invloed op de mentale gezondheid.

Je komt en spreekt bij veel verschillende organisaties. Wat valt jou het meeste op?

De zakelijke wereld wordt vooral gevormd door hogeropgeleiden. Overtuigingen spelen een grote rol in een carrièregerichte omgeving. Bij mentaal gedreven mensen, is het ook nog eens de oefening om meer los te komen van gedachten op zich. Een rode draad die ik vaak terug zie, is dat mensen veel in hun hoofd leven. Er is weinig verbinding met de signalen van het lichaam.

Is dat een probleem, als lichaamssignalen minder snel worden opgemerkt?

Het wordt een probleem als signalen te lang worden genegeerd. Kijk maar eens naar de waarschuwingslampjes in een auto. Negeer je die te lang, dan heeft dit ook nare gevolgen. Het lichaam is een belangrijke ingang naar onze mentale gezondheid. Hoe mensen fysiek met zichzelf omgaan, is vaak een goede graadmeter voor wat er in de mentale gezondheid zichtbaar is.

“Minder prestatiegerichtheid leidt tot beter presteren.”

Vandaar jouw benadering: ‘de sportschool voor de geest’?

Precies. We weten allemaal dat sporten goed is voor onze lichamelijke gezondheid. Mindgym, de methode die ik heb ontwikkeld voor mentale fitheid, maakt die vertaalslag naar het trainen van de geest. Zie het als de connectie met wat het lichaam je vertelt over je mentale weerbaarheid. Maar connectie met het lichaam klinkt vaak te vaag voor mensen. Sportschool voor de geest sluit beter aan.

Het is dus belangrijk dat medewerkers zelf aandacht gaan besteden aan hun mentale gezondheid, net zoals ze in hun vrije tijd naar de sportschool gaan. Hoe kun je als organisatie medewerkers stimuleren?

Maak het leuk en fun! We zijn als mens nu eenmaal gericht op het vermijden van het onprettige en opzoeken van het prettige. Vermijd daarom om mentale gezondheid direct zwaar in te steken. Zorg ervoor dat medewerkers in eerste instantie denken: ‘leuk! Daar wil ik wel wat mee’. Zodat ze zelfstandig aan boord stappen. Stel hen ook de vraag: ‘wat zou je willen?’ Luister naar de input van medewerkers. En als medewerkers eenmaal zijn aangehaakt, kun je verder gaan op het ontwikkelingspad. Met andere woorden: bied een proefles in de “sportschool voor de geest” en maak hen zo enthousiast dat zij een abonnement willen afsluiten.

Welke misvattingen kom je nog wel eens tegen als het gaat over mentale gezondheid binnen organisaties?

Dat mentale gezondheid puur en alleen gaat over ontspannen. Soms betekent mentale gezondheid ook meer doen waar je passie bij voelt. Daarnaast is het een grote valkuil dat organisaties mentale gezondheid inzetten met als doel om meer winst te behalen. Mentale technieken of meditatietechnieken gaan in eerste instantie niet over beter kunnen werken of presteren. Introduceer je deze technieken, dan kan dat soms botsen met een prestatiecultuur. Terwijl als je het een kans gunt, je gaat merken dat er vanuit een gezondere basis gepresteerd kan worden. Minder prestatiegerichtheid leidt juist tot beter presteren.

Welke essentiële tips heb je voor HR-professionals die mentale gezondheid op de kaart willen zetten?

1.     Met stip bovenaan: wees je bewust van de intentie waarom je mentale gezondheid op de kaart wilt zetten. Een medewerker is heel gevoelig voor de intentie van de organisatie. Een positieve intentie creëert meer veiligheid en betrokkenheid. Wees daarin zuiver: is het omdat ik werkelijk geef om de gezondheid van mijn medewerkers of wil ik daarmee meer winst behalen (want: gezonde medewerkers zijn productiever)? Hierbij stilstaan helpt bij het framen van de boodschap.

2.     Kies vervolgens de juiste woorden. Woorden zijn de richtingaanwijzers. Het spel om de juiste verpakking te vinden. Dit verschilt weer per sector. Het ene woord past perfect bij een sector, terwijl het bij een ander juist averechts werkt. Tip: check je taal bij de medewerker; ‘wat roept het bij je op als ik dit tegen je zeg?’.

3.     En als laatste: pas op met “bingo-termen” zoals vitaliteit en duurzame inzetbaarheid. Dit zijn populaire woorden die veel worden gebruikt en weinig inhoud hebben. Daarbij zijn ze ook niet onderscheidend. Medewerkers haken er vaker op af dan dat zij aan boord stappen. Nogmaals, maak het leuk en fun!

Op een actieve en leuke manier mentale gezondheid op de kaart zetten in de organisatie? De preventiestrategie ‘Regie op Verzuim’ biedt de route naar een mentaal gezonde werkomgeving dat gedragen wordt door de organisatie en de medewerkers.